OTOMASYON PANOSU TASARIMI , MONTAJI VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Otomasyon panosu ve sistemin tasarımı

 İlk olarak mekanik tasarımı yapılan makinanın tasarımı incelenerek sistemde kullanılacak varsa servo motor vb gibi ürünlerin sürücülerinin olup olmadığının kontrol edilmesiyle başlar.

 Sistemde kullanılacak ürünlerin 3 boyutlu tasarımlarından ölçüleri(Boyu/Eni/Genişliği) alınarak panonun ortalama derinliği belirlenir.

 Özel ürünler için derinlik belirlendikten sonra sistemde kullanılacak PLC seçilir ve sistemi beslicek olan DC güç kaynağı seçilir.Bu ürünlerin ölçülerine göre kanal arası yetecek alanın ölçüleri belirlenir.Güç devresi olan 220/380 V olan tesitatın yakınına ethernet switch PLC yada hassas elektronik olan ürünler koyulmamalıdır.Bu ürünlerin yakınından geçen güç kablolarında oluşan manyetik alan harberleşme veya ürünün çalışmasında sorunlara yol açabilir.

Pano sac tava tasarım ve montajı;

 Bu ürünler panonun derinliğini belirleyen ürünlerdir bu ürünlerin tedarik edilmesiyle birlikte elektrik projesi tasarımıda başlar sistemde kullanılacak olan;

-Pako şalter
-Sigorta
-Kaçak akım rölesi
-Faz barası
-Röleler(Acil Stop/Çift el/Işık barieri/1-2-4 kontak röleler vb)
-Klemensler
-Pano içi servis prizi(İlerde oluşabilicek arızalarda yada revizyonlarda 4A sigorta atılmış bir servis prizi çok iş görecektir programcının laptop şarjını takması,mekanikçinin ufak matkap işleri,otomasyon montajcısının belkide lehim yapması gereken durumda havya takması için)

Gibi malzemelerin elektriksel bağlantıları projede bir mantık çerçevesinde tasarlanır ve çizimi yapılır ve pano içi dizayn edilir.

 Sıra bilgisayar ortamındaki tasarımı gerçeğe dönüştürmeye gelmiştir dikkat edilmesi gereken en önemli noktalar;

-Tasarımcının sürücüler için datasheet lerinden aldığı ölçüler aynı olmayabilir yada sürücüler arası mesafeyi az veya daha fazla bırakmak gerekebilir bu gibi unsurları gözden geçirilmelidir.

-Sac tava üzerinde direk projeye bakarak kanallar monte edilmemelidir bazen proje çizenin gözünden kaçan detaylar olabilir ve kanal arası mesafeler yalnış olabilir o yüzden sac tava üzerinde tasarımcının çizdiği resim gerçek ölçülerde çizilmelidir.

-Önemli husulardan biriside bazı panolarda havalandırma için menfez yetmeyebilir fan kullanmak gerekebilir fanlar on kapakta çaprazlı,panonun yan taraflarında altlı üstlü yada panonun üstünde olabilir bu gibi fanlı havalandırmaların montaj edildikten sonra herhangi bir yere çarpmadığından emin olunmalıdır çünkü derinlikleri fazladır ve özellikle pano kapağına koyulanlar kapak kapatıldıktan sonra içerdeki elemanlara çarpabilirler.

 Daha sonra panonun kablo kanalı montajı projedeki çizilene göre montajlanır.Montaj sırasında pul başlı akıllı civata/perçin/plastik perçin kullanılıyosa dikkat edilecek konu;

-Akıllı civataları sıkarken yalama yaparak üstünde çapak bırakmamak gerekir üstünden geçecek bir kabloyu keserek kısa devre edebilir yada tekrar sökmemiz gerektiğinde bizi 

zorlayabilir.

  

 Alüminyum perçin atılıyorsa bazen perçinler topuzdan kopmaz ortadan kırılır ve çok keskin çapak bırakır bu durum hem panonun tesisatını çekicek personel için hemde kablolar için tehlikeli bir durumdur.

 Kanal ve ray montajı bittikten sonra kanallar arası kablo geçiş noktaları ve sac tavanın panoya montaj delikleri kesilerek açılır ve temizlenir.

 Sıra ürünlerin yerleştirilmesindedir ürünler projedeki konumlarına göre yerleştirilir.

Pano dış dizayn ve montajı

 İlk olarak panodaki havalandırma menfez delikleri projedeki yerleşime göre çizilir ölçüler kontrol edildikten sonra kesilir.Fakat bu fan ve menfezler direk havayı içeri aldığı için bunları sürücü veya elektronik ürünlerin önüne koymak iyi değildir çok çabuk tozlanır ve çalışma ortamında yağ su varsa nemlenip bozulabilirler.Ayrıca pano kapağındaki fanlarhava sirkülasyonu için altlı üstlü çapraz yerleştirilir.Bu yerleşimde kapaktaki toprak bağlantı noktalarına denk gelmemesine dikkat edilmelidir.

 Daha sonra pano dışındakı pako şalter hangi tarafa gelicekse belirlenir delik merkezleri işaretlenerek delme işlemi tamamlanır.Pano makina üzerine montajlıyken pako şalterin yerden yaklaşık 1.65 m civarlarında olması idealdir ergonami ve ulaşım açısından.

 Sırada sahadan gelicek kabloların pano içine girebilmesi için panonun alt tarafına açılacak kablo rekoru yada spiral rekoru için montaj deliklerinin belirlenmesidir.Doğru olanı projede sahadan gelen farzı misal 25 kablo varsa 25 rekorluk değil rezerv olarak 35-40 rekor deliği açılmalıdır çünkü özel makina imalatında her an makina üzerinde revizyon olabilir ve projede olmayan sonradan çıkabilicek ürünlerin kablo geçisi içinde rekor deliği açılmalıdır.

 Sonradan bu delikleri açmak imkansızlaşır sahadan gelen bütün kabloları pano içinden söküp çıkartarak alt sacı sökerek yeniden delik işlemi yapmamız gerekir alt tarafı direk makineye oturan alttan montaj olan panolarda bu işlem imkansızdır matkapla pano üzerinde rekor deliği açmak diğer kablolara zarar verme ve pano içinde demir çağağı yaparak ürünlerin bozulmasına neden olabilir.Rezerv olarak bıraktığımız rekor delikleri makina bittikten sonra kör tıpa ile kapatılmalıdır.

 Özel Encoder/Desub/Linner cetvel/LoadCell kabloları rekorlardan geçmeyebilir bu gibi durumlarda rekor deliklerinin olduğu sacın bir tarafına fırça yapılabilir fakat ıslak bir ortamda çalışan makinalarda bu fırça yöntemi iyi değildir pano içine su dolabilir yada fırça arası mesafe çoksa içerdeki ürünler nemlenebilir.

 Bazı derin panolarda içersi karanlık olduğu için aydınlatma koyma gereği duyulur aydınlatma montaj deliklerinide bu aşamada delmeliyiz pano içine sac tavayı koyduktan sonra herhangi delik işlemi yapmamak pano içinde çapak oluşturmamak gerekir.

 Operatör paneli çalışan operatöre yakın olan ulaşabileceği yerde olan bir konuma ufak boyutlarda panoların ön yüzeyleri kesilerek montaj edilir.Butonlarda altına yada yanlarına koyulur ve delinerek montaj edilir.

 Büyük veya orta boyutlu makinalarda operatör paneli için ayrı bir ufak pano yapılırken bazı makinalarda operatör paneli direk ana pano üzerine monte edilir.Ayrıca bazı butonlar hardware olarak kullanılması gereken durumlarda bu panelin altında yanında olacagı için simetrisini çok iyi ayarlayarak çizilmelidir tek bir buton deliğindeki hata panonun bütün estetik görünümünü bozabilir.Bu gibi ürünler büyük ölçeklidir yani yanlış ölçü alıp yalnış kesim yapılırsa bunun dönüşü yoktur yeni pano kapağı veya yeni pano sipariş etmek zaman,emek,maliyet,motivasyon açısından kötü bir sonuçtur.

                  Saç tavanın dışardaki kablo montajı;

 Projede yerleştirilen ürünler Sigorta,Güç Kaynağı,PLC,Sürücü,Faz Barası,Klemensler raylar üzerine fiziksel yerleştirildikten sonra;

                                       

1-Güç devresi(besleme 220/380 V olan tesisat çekilir.İlk olmasının amacı güç devresi basit ve yalnış çekilme ihtimali az olan devredir yani kanalların en altına gömülür.

2-Plc İ/Q kabloları kolay montaj için projede klemense gidiyorsa bu kablolar çekilmelidir.Bu kablolarda çok fazla sayıda olabilir dikkatli yapılırsa yalnış bağlama ihtimali azdır o yüzden bunlarda altta kalmalıdır.Sensörlerin kablolarını uzunca açmak zor olduğundan 24V,0V,Bilgi uçlarını aynı noktada bağlamak için 3 katlı klemens kullanmak sahadaki montajı kolaylaştırır alt kat 0v orta kat 24V en üst kat bilgidir.

                                                     

3-Kumanda devresi bu devre yalnış çıkma ihtimali yüksek olan devrelerden biridir makinada kumanda devre olmasının amacı herseyi plc ye bırakmamaktır bazı emniyet gerektiren makinanın aniden durmasını gerektiren durumlarda software olarak değilde makineyi hardware olarak durdurmak içindir çünkü kesinlikle makinanın duracağından emin olduğumuz devredir.

 Bu devrede çokça röle,kontaktör,klemens bağlantısı olabilir çünkü makinenin bakım kapıları,acil durdurma butonlarının kontakları bu devre üzerinden geçirilir herhangi bir durumda makinanın çalışan yerlerini besleyen enerji kesilir(pnomatik silindirleri besleyen selenoid valflerin,motor varsa onların kontaktörlerinin yada servoların sadece kumanda beslemeleri kesilir ve dururlar)

****Bu durumda panonun komple enerjisi kesilmez sadece güvenlik amaçlı bazı sistemler durdurulur,Panonun enerjisini direk kesip aniden vermek plc/endüstriyel Pc/Operatör paneli/Servo sürücü gibi hassas ürünler için tehlikelidir.****

Panonun makina üzerine montajı ve sac tavanın içine montajı;

 Bütün bu işlemler bittikten sonra sırada panonun makina şasesi üzerine montajı vardır.Bu işlemde dikkat edilecek husus;

-Panoyu şaseye sabitlemek için kendi üzerinde köşelerde 4 adet delik vardır bu delikler genelde istediğimiz noktalara denk gelmediği için panonun içinde gelen poşetteki plastik tıpalarla kapatılmalıdır.

-Panoyu sabitleyeceğimiz delikler sac tavanın sağlam olması için kıvrılan 90 derece köşelere denk gelmemelidir yoksa sac tava üzerindeki delikler bakır civatalara kadar oturmaya bilir bu durumlarda denk geldiyse bu deliklerde İmpuls kafa civata değilde mercimek başlı veya anahtar başlı civata ile bu sorun çözülebilir.

-Pano sabitlenip iç sac yerine koyulup sıkıldıktan sonra pano ile pano kapağı arasındaki toprak kablosu bağlantısı mutlaka yapılmalıdır.

-Pano içinde alt öne doğru toprak barası atılıp toprak kablolarının montajı yapılmalıdır.(Bu işlemden hemen sonra makina saşe topraklama kablosuda çekilmelidir)

-Daha sonra havalandırma için fan ve menfezlerin yerine montajı yapılır ve kabloları çekilir.

-Panonun enerji beslemesi için pako şalterin yerine montajı yapılır ve kabloları çekilir.

-Panodaki bütün sigortalar indirilerek pako şalterden ölçmeye başlayarak enerji kontrollü bir şekilde ilk ana sigorta açılarak daha sonra tekrar Voltaj ve kısa devre ölçümleri yapılarak diğer ürünlerin besleme sigortaları kaldırılır ve 24VDC güç kaynağı yada diğer Voltajlardaki güç kaynaklarının sigortası kaldırılarak sistem beslenir.

ÖNERİ

 Pano montajı yaparken o panoyu sanki kendinize yapıyormuş gibi düşünerek yapmak çok önemlidir çünkü sizin beğenmediğiniz bir ürünü işi malzemeyi başkasına beğendirmek zordur.Sizin atladığınız her detay ve ya gider bu bişey olmaz dediğiniz her sıkıntı ilerde sizin karşınıza çok ciddi bir şekilde çıkabilir ve çözüm için geç kalmış olabilirsiniz.Bizim sektörde ister istemez bazen ürünlerin tedariğinde sıkıntı yaşanabiliyor çoğu ürün yurtdışından geldiği için gümrükten geçmeme geç kargolanma vs vs gibi bazen çoğu ürünün kablo montajını makina giderken son dakika yapmanız gerekebiliyor.Bu gibi durumlarda acele yalnış yaptırabilir sakin ama biraz geç kontrollü bir montaj size hatalı montajda sorunu çözerken harcıyacağınız zamandan daha çok zaman kazandırır.